De KNVB hanteert een strikte regel (waar staat die trouwens??) luidend: als de competitie niet is afgemaakt, kan er ook geen sprake zijn van degradatie of promotie. Dat is even hard, simpel als duidelijk. Achter regels kun je je heerlijk verschuilen als Bond en hoef je niets uit te leggen. Dat noem je in juristentaal dan een ‘beroep op rechtszekerheid’. Dat bespaart je vooral moeilijke discussie met mensen die wellicht slimmer zijn. Dit zie je dan ook vaker in onze hele maatschappij; hoe zwakker men is, hoe sterker men aan regels vasthoudt.
Elke juridische student krijgt al vroeg te leren, dat er een duidelijk verschil is tussen rechtszekerheid en rechtvaardigheid. Dat laatste is moreel gezien natuurlijk van een veel hogere orde en zou ook moeten zijn wat het recht nastreeft. Het nadeel van rechtvaardigheid is echter, dat je moet gaan interpreteren, afwegen en dat je je keuze moet verdedigen met argumenten.
Rechtvaardigheid kijkt niet naar regels, maar naar de inhoud en naar wat goed is in een bepaalde situatie. Een rechtvaardige redenering, zou kunnen luiden, dat de competitie nu eenmaal al driekwart gevorderd is en dat RKC en ADO mijlenver achter staan op de andere clubs. Dat kun je koppelen aan de omgekeerde redenering voor Cambuur en De Graafschap. Die stonden ook mijlenver voor op de anderen. Vanuit rechtvaardigheidsoogpunt is het dan ook geen enkele discussie, dat de beslissing van de KNVB anders had moeten uitvallen. Maar inderdaad: dan had de KNVB moeten gaan denken, uitleggen en zich verdedigen tegen een deel van de 17 miljoen voetbalcoaches, die het vaak allemaal veel beter weten.
Voetbalbestuurders zijn steeds vaker oud-voetballer. Hun leerschool en ervaring met management is beperkt tot meekijken bij topclubs in goede tijden. Ervaren ondernemers weten echter: je bent pas een goede ondernemer als je je bedrijf door een storm kunt loodsen; bij windkracht 3 en met een lekker zonnetje kan iedereen zeilen. In normale tijden en met hele goede spelers op het veld komen de successen vanzelf, kijk naar het Nederlands Elftal en Ajax in 2019. Maar in de huidige periode blijken diezelfde oud topspelers mooiweerspelers te zijn en (sorry…) waarbij de benen meer getraind zijn dan de hersens. Ze missen de benodigde kwaliteit om ook om te gaan met situaties die ze niet kennen en zijn bang voor een echt debat. Dus wordt er allerlei onzin geroepen en worden er slechte beslissingen genomen.
Als je niet over de nodige kwaliteit beschikt, dan worden dubbele uitdagingen helemaal moeilijk om te bevatten, laat staan drievoudige. Zo had een rechtvaardige afweging ten aanzien van FC Utrecht geleid tot de navolgende 1-2-3-som:
1) Een correctie voor één wedstrijd minder gespeeld en wel thuis tegen Ajax, dat toen in heel slechte vorm was. Zeg: minimaal 57% kans op winst van FC Utrecht (zeg ik als levenslang grote Ajax-fan);
2) FC Utrecht stond in de bekerfinale tegen Feyenoord en daar moet je toch ook een slordige 33% winstkans aan Utrecht toerekenen (zeg ik ook al was mijn vader een grote Feyenoord-fan, hetgeen niet los zal staan van de toevoeging aan punt 1).
3) Daar komt nog bij dat FC Utrecht die ene wedstrijd minder had gespeeld omdat Ajax Europacupverplichtingen had en Utrecht moest wijken voor het algemeen belang dat Nederland zoveel mogelijk plaatsen zou krijgen in de volgende jaargangen van de Europacups. FC Utrecht werd dus geofferd voor het algemeen belang.
Tezamen komt dat uit op 90% kans dat FC Utrecht boven Willem II zou gaan bij de verdeling van de laatste Europacup-plaats, te verhogen nog met de rechtvaardigheidscorrectie voor genoemd offer.
Is iemand een dergelijke gedachtegang bij de KNVB tegengekomen? Of de overweging dat een 3/4e afgemaakte competitie sterkere gevolgen moet hebben, dan (zeg) een die pas en kwart af is? Laat staan dat enige voetbalbestuurder verder durfde te differentiëren en een keuze voor slechts RKC als degradant en slechts Cambuur als promovendus maakte, dit omdat zij er wel héél erg ver achter, respectievelijk voor stonden en een gedeeltelijke promotie/degradatie ook goed valt te rijmen met een gedeeltelijke competitie?!? Allemaal veel te moeilijk!
Onthoud deze voetbalcasus als een voorbeeld voor het verschil tussen rechtszekerheid en rechtvaardigheid. Rechtenstudenten hebben normaliter een maand nodig om dat uitgelegd te krijgen; u krijgt die uitleg hier gratis en begrijpelijk. Onthoud ook het verband tussen zwakte en het star volgen van regels (en ook dat is buiten het voetbal van toepassing!).
Charles Lückers,
Ondernemersadvocaat (& wat corona-moe)
