Ik heb lang overwogen deze kop in het Duits te plaatsen. Het was immers ergerniswekkend om in de parlementaire enquête naar de woningcorporaties telkens van toezichthouders te horen dat ze het allemaal niet geweten en gezien hadden: “men had hen niets verteld”. De meesten dachten daarmee ook er vanaf te zijn. Nog erger: ze wisten het inderdaad niet, want ze hadden het niet onderzocht. Ze zaten er voor de eer, de macht, vanwege een beperkt stukje expertise of gewoonweg omdat ze door de directeur als vriendje daar waren neergezet, maar in alle gevallen niet om over de hele linie voldoende kritisch te zijn.
De crux van het toezichthouden is echter nu juist dat je wel actief op zoek gaat naar informatie, desnoods bij grotere instellingen met behulp van een eigen accountant. Sterker nog: de accountant moet eigenlijk door toezichthouders / commissarissen worden benoemd en worden aangestuurd en daar moet aan gerapporteerd worden! Het maakt daarbij overigens helemaal niet uit of iets Raad van Toezicht, commissarissen of hoe dan ook heet: voor de wet zijn ze qua taken (en aansprakelijkheden!) hetzelfde.
Dat werkt natuurlijk niet zo bij hele kleine bedrijven of instellingen, maar men moet zich afvragen of men daar ook wel toezichthouder of commissaris wil zijn. Zeker wanneer een directeur tevens enig aandeelhouder is en dus alle macht heeft, is het meestal ondoenlijk om voldoende invulling aan een commissariaat te geven. Wie zonder feitelijke macht op die stoel gaat zitten, geeft een verkeerd signaal aan de buitenwereld en hij moet dus ook niet verbaasd zijn als hij daar op wordt afgerekend. Dat geldt zeker voor de (ex-)zonnekoningen binnen corporatieland zoals Staal, Verzijlbergh, Möllenkamp en anderen die afgelopen weken onze beeldbuis passeerden: zo’n figuren vallen gewoonweg niet te controleren en al helemaal niet door hun eigen vriendjes of door commissarissen die niet beseffen dat ze een actieve controleplicht over de hele linie hebben. Die drie namen zijn voorts wellicht de top van de ijsberg geweest, maar staan zeker niet op zich: dit probleem is veel breder verspreid dan zelfs kritische volgers van dat wereldje altijd dachten. Het wordt tijd voor zelfstandig, kritisch en professioneel toezicht; niet van vriendjesproblematiek en machtsdenken!
Charles Lückers
Charles Lückers is advocaat, gespecialiseerd in financiën, jaarrekeningen en (bescherming tegen) faillissementen. Hij schrijft deze columns in Wij Limburg / Nederland op persoonlijke titel en roept lezers met afwijkende of aanvullende opvattingen op te reageren op info@luckers.nl
