ING Bank moest een jaar geleden 775 miljoen euro aftikken en ABN AMRO binnenkort ook zo’n half miljard. Dat klinkt dramatisch, maar voor ING is dat de winst van ……… zeven weken (!) en die winst is heel behoorlijk juist dankzij hun bijna-monopolie op het betalingsverkeer.
De overheid vindt blijkbaar dat de banken vanwege dit monopolie dan ook een poortwachtersfunctie hebben en een hoge mate van zorgplicht, als het gaat om misbruik van het betalingsverkeer voor criminele praktijken en witwassen. Dat klinkt niet leuk voor die banken en het zadelt hen met hoge kosten op. Toch moeten ze er volgens mij heel blij mee zijn, want de normen die de overheid aan banken oplegt zal de overheid ook moeten opleggen aan de grote internetbedrijven die staan te popelen om het betalingsverkeer over te nemen. Denk daarbij aan de grote techbedrijven als Google en Apple en zeker ook aan Facebook dat volgend jaar al met een eigen Bitcoin-variant ‘Libra’ op de markt wil komen.
Nu onze banken zich zelf aan het strippen zijn tot pure internetbedrijven (ING wil zelfs de meest digitale bank van Europa worden volgend jaar), zullen de ‘big-tech’ bedrijven hun grote concurrenten worden. Mijn verwachting is, dat de banken op dat speelveld totaal niet tegen die bedrijven zijn opgewassen; dat is voor hen een uitwedstrijd in een andere branche, of beter gezegd een handballer die gaat voetballen tegen Ajax. Ze schieten ernstig tekort op gebied van klantkennis, gebruikersvriendelijkheid, kosten en kwaliteit van hun IT. Waar banken echter wel goed in zijn van oudsher, is controle en het omgaan met overheden en regelgeving. Iets waar de techbedrijven veel minder goed in zijn, blijkt wel uit de vele opgelegde megaboetes en rechtzaken die momenteel worden gevoerd. Wellicht dat die grote jongens een klein land als Nederland niet de moeite waard zullen vinden, om er een heel controleapparaten op te zetten. Dat zou dus wel eens heel erg mooi kunnen uitpakken voor onze banken. Ze moeten dan wel hun kernwaarden; degelijkheid en deskundigheid, waaronder te rekenen hun poortwachters functie, koesteren en niet zoals nu, wegbezuinigen
Een flinke adder onder het gras kan echter wel liggen in een goede toepassing van kunstmatige intelligentie en overige technieken, alsmede het kennen van de klant vanuit zijn gebruik van internet. Daar zijn nu juist die techbedrijven weer heel goed in en dat zou die controle weer veel goedkoper, sneller en beter maken dan de banken kunnen. Je ziet de grote banken hier nu vooral hun personeelsbestand uitbreiden voor de controles op witwassen e.d., terwijl dat nu juist iets is dat je met een goede kennis van de klanten en vooral met algoritmes heel efficiënt zou kunnen. Daarmee kom ik ook op een heikel punt voor banken: ze willen wel een internetbedrijf zijn, maar ze denken vaak nog vanuit de vorige eeuw, merk ik in mijn dagelijkse werkzaamheden als ondernemingsadvocaat. Ook de koploper wat digitalisering betreft in Nederland (ING) werkt nog met heel krakkemikkige IT-systemen. Dit, terwijl de winst van meer dan €100 miljoen per week juist in een strakke IT-opbouw zou kunnen worden gestoken.
Tot slot een nog heel wat ongrijpbaardere en giftigere slang voor onze overheid en banken: we staan op het punt om onze oude girale (bancaire) betalingssystemen te vervangen door de digitale, waarbij we gewoon waarde overmaken van de eigen computer naar die van iemand anders, zonder tussenkomst van banken. Bitcoin en de -inmiddels- duizenden varianten zijn daar de primitieve voorlopers op, ondersteund door de onderliggende blockchain technologie. Ik ben een echte ‘blockchain believer’, maar besef daarom ook dat deze technologie echt nog in de kinderschoenen staat. Nu is die ook nog goed controleerbaar door overheden (als ze het zouden snappen en willen), zeker daar waar het de handel via beurzen betreft en bij het omwisselmoment van deze zogenaamde ‘cryptocurrencies’ naar Euro’s. Eens gaan betalingen rechtstreeks van betaler naar ontvanger en hebben we een écht decentraal systeem. Zonder beurzen, zonder overheid en ook zonder banken, als die niet snel beginnen met anders te gaan denken.
Dat wordt nog een leuke voor de overheden………………………………
Charles Lückers
Lückers BedrijfsAdvocaten / Legal Shares / AdvoCasso