Genoemde begrippen zijn voor heel veel mensen nog erg abstract. Wellicht leuk dus om eens te kijken naar een concreet praktijkgeval.
Vince Meens, de blockchaingoeroe op de Campus, werkt mee aan de ontwikkeling van een systeem van zelfrijdende eenpersoons auto’s, die op afroep per rit (tegen betaling) te bestellen zijn. De bedoeling is dat die niet alleen helemaal zelfstandig rijden, maar ook al hun eigen beslissingen nemen, bijvoorbeeld dat ze onderhoud nodig hebben (en dan natuurlijk ook zelf naar de garage rijden e.d.). Ze ontvangen zelf betaling en betalen zelf ook weer hun eigen kosten, natuurlijk alles op een Bitcoin-achtige wijze. Het project heet Mobotiq ( bekijk de video op mobotiq.com!).
Zo’n wagentje kan alleen maar functioneren doordat hij is volgepropt met informatie (data) van het hele wegennet en van wat hij op de weg tegen kan komen, gekoppeld aan allerlei sensoren om bijvoorbeeld niet tegen andere auto’s of mensen op te botsen. Dat vergt heel wat computerrekenwerk, waarbij de auto echt zelf moet denken en van zijn ervaringen ook moet leren (kunstmatige intelligentie dus).
De blockchaintechnologie regelt intussen de hele financiële en administratieve planning en afhandeling, ook in juridische zin. De droom van de bouwers is dat zo’n auto echt helemaal zelfstandig is en zelfs zelf bepaalt wanneer nieuwe wagentjes moeten worden gemaakt en ingezet en betaald, zodra hijzelf daartoe voldoende vermogen heeft opgebouwd (wat hij ook weer zelf moet kunnen beoordelen). Met blockchain en kunstmatige intelligentie kan dat ook nu al. Het stokt nu vooral nog door allerlei regelgeving en veiligheidsnormen, maar niet lang meer.
Er worden dan dus in financiële en juridische zin heel zelfstandige objecten gebouwd. Het toppunt van zelfstandigheid is dat ze hun eigen eigenaar zijn, of beter gezegd geen eigenaar hebben en echt alles zelf kunnen beslissen. In ons juridisch systeem zou dat de grootste revolutie ooit zijn, want alles is nu juist gericht op eigendom. Niet voor niets is in juridische zin zo’n auto een object en het zijn slechts subjecten (mensen en door mensen bestuurde rechtspersonen) die eigenaar van een object kunnen zijn. Juridisch-theoretisch dus een geweldige uitdaging, waar ik al langer mee rondloop: kunnen we die klassieke eigendomsdictatuur passeren en dus subject en object tot één laten versmelten. Juristen zijn geneigd te zeggen dat dit niet kan, maar dat zeiden economen ook van cryptomunten zoals de bitcoin. Ik ben benieuwd naar de input van degenen die dit lezen!!
Er zit overigens wel een heel ethisch dilemma aan dit alles: willen we wel dat machines hun eigen baas worden en zelf beslissen over het op de wereld zetten van nieuwe machines (kinderen)? Mijn primaire en gevoelsmatige antwoord is: nee, dat moeten we niet willen. Ik realiseer me echter ook dat dit gebaseerd is op een heel klassieke denkwijze. Een andere vraag bij al dit soort technische zaken is: kunnen we het wel tegenhouden? Zo niet, dan kun je er beter maar toch nu al over nadenken.
Kortom, er is genoeg te doen rondom al die nieuwe technieken en ook voor advocaten die daarin geïnteresseerd zijn. Wij zoeken er nog altijd twee een (één is binnen)!!
Charles Lückers,
charles@luckers.nl
www.luckers.nl / www.advocasso.nl / www.legalshares.nl
